583

Święte Triduum Paschalne

 Święte Triduum Paschalne (z łac. triduum – Trzy Dni) jest to najważniejsze wydarzenie w roku liturgicznym katolików, którego istotą jest celebracja Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa. Rozpoczyna się wieczorną Mszą w Wielki Czwartek (Msza Wieczerzy Pańskiej), kończy zaś drugimi nieszporami po południu Niedzieli Wielkanocnej.

Święta Wielkanocy wiążą się z żydowską Paschą. Samo słowo Pascha wywodzi się z hebr. paesah, co znaczy omijać, przejść Święto to jest wspomnieniem niewoli narodu izraelskiego w Egipcie. Wyjście z Egiptu poprzedziło rytualne spożycie baranka paschalnego. Chrześcijanie wierzą, że Chrystus, kiedy spożywał ostatnią wieczerzę paschalną, wypełnił symbole starotestamentowe i że był Barankiem Paschalnym, który dopełnił zbawczej ofiary.

Wielki Czwartek

 Ostatnia Wieczerza – pierwsza Msza święta

W tym dniu sprawowana jest rano tylko jedna ofiara eucharystyczna, Msza Krzyżma świętego, celebrowana w kościele katedralnym przez biskupa i prezbiterów danej diecezji. Podczas tej mszy świętej biskup błogosławi oleje chorych i katechumenów oraz konsekruje święte krzyżmo (olej zmieszany z balsemem, stosowany do namaszczeń m.in. przy bierzmowaniu, poświęceniu kościoła, święceniach kapłańskich).

Msza wieczorna rozpoczyna Święte Triduum Paschalne. Przypomina ona Ostatnią Wieczerzę, w czasie której Chrystus ofiarował Bogu Ojcu pod postaciami chleba i wina swoje Ciało i swoją Krew, a następnie dał Apostołom do spożycia oraz nakazał im i ich następcom w kapłaństwie, by czynili to na Jego pamiątkę. Ta msza święta ma szczególne znaczenie dla księży, gdyż w czasie ostatniej wieczerzy Chrystus ustanowił kapłaństwo i eucharystię, która jest jego istotą.

W czasie Mszy św. podczas hymnu Chwała na wysokości biją wszystkie dzwony w kościele. Po zakończeniu hymnu milkną dzwony oraz organy, podczas Przeistoczenia można używać tylko drewnianych kołatek. Po komunii św. przenosi się wszystkie puszki do "ciemnicy", umieszcza się tam również monstrancję z Ciałem Chrystusa, Tabernakulum jest puste, Wieczna lampka zgaszona, a ołtarz obnażony ze świec, mszału i obrusu.

 

Wielki Piątek

Śmierć Jezusa Chrystusa na krzyżu

W Wielki Piątek nie odprawia się mszy świętych, z wielkiego szacunku do ofiary Chrystusa poniesionej na krzyżu za grzechy świata. Jest to dzień powagi, skupienia i postu, w którym szczególnie czci się drzewo krzyża(przez przyklęknięcie). Centrum tego dnia jest Liturgia Męki Pańskiej, składająca się z czterech elementów:

I. Liturgia słowa; jest poprzedzona prostracją (leżeniem krzyżem) kapłana.

1. czytanie Księga Izajasza52,13 – 53,12 Prorok Izajaszprzepowiada męki i cierpienia Mesjasza. "On dźwigał nasze boleści", "Jak baranek na rzeź prowadzony, jak owca niema wobec strzygących ją, tak on nie otworzył ust swoich".

Psalm 31 – "Ojcze w Twe ręce składam Ducha Mego"

2. czytanie Hbr4,14-16; 5,7-9 śmierć na krzyżu jako zbawienie, dokonane przez najwyższego Arcykapłana – Chrystusa.

Męka Pańska wg św. Jana– czytana lub śpiewana z podziałem na role.

Modlitwa Powszechna – modlitwa sięgająca starożytności chrześcijańskiej, stanowi ją 10 wezwań, z których każde składa się z wstępu, modlitwy w ciszy, oracji śpiewanej przez kapłana i aklamacji "amen", która jest wyrazem potwierdzenia ze strony ludu. Kolejne modlitwy są w intencji: Kościoła, papieża, służących kościołowi, katechumenów, jedności chrześcijan, Żydów, nie wierzących w Chrystusa, nie wierzących w Boga, rządzących państwami, strapionych i cierpiących.

II. Adoracja Krzyża– do prezbiterium przynosi się krzyż, który kapłan odsłania w trzech etapach, za każdym razem śpiewając: "Oto drzewo Krzyża, na którym zawisło Zbawienie świata", na co ludzie odpowiadają: "Pójdźmy z pokłonem". Można również procesjonalnie wnieść krzyż przez kościół i odśpiewać tę aklamację w trzech miejscach świątyni (przy wejściu, na środku i w prezbiterium). Następnie wierni oddają cześć odsłoniętemu krzyżowi, np. poprzez pocałunek.

III. Komunia święta. Rozdawana jest z Hostii konsekrowanych w Wielki Czwartek. Podczas komunii nakrywa się obrusem ołtarz oraz ustawia świece i mszał. Po komunii wszystko zostaje zniesione.

IV. Procesja do Grobu Pańskiego. Zgodnie z wielowiekową tradycją na koniec liturgii Eucharystięprzenosi się procesjonalnie do Grobu Pańskiego. Tam odbywa się wystawienie Najświętszego Sakramentu w monstrancji nakrytej przezroczystym białym welonem oraz krótka modlitwa, po której kapłan z ministrantami udaje się do zakrystii. Po zakończeniu liturgii odbywa czuwanie przy Grobie Pańskim w zależności od miejscowego zwyczaju.

 

Wielka Sobota

 Święcenie potraw wielkanocnych

W tym dniu Kościół milczy - jest to czas wielkiej ciszy, skupienia i czuwania przy Grobie Pańskim. Dawniej przed Liturgią Wigilii Paschalnej niszczono ołtarz i budowano nowy, współcześnie ołtarz zostaje obnażony, a kościoły sprzątane. Istnieje też zwyczaj odwiedzania symbolicznych Grobów Pańskich w kościołach, a także grobów bliskich osób na cmentarzach. Formalnie Wielka Sobota nie ma swojego nabożeństwa, a Liturgia Wigilii Paschalnej należy już do Niedzieli Zmartwychwstania. W Polsce i niektórych sąsiednich krajach tradycyjnie wierni przynoszą w tym dniu w koszach potrawy wielkanocne, aby je poświęcić albo zapraszają kapłana do domów, gdzie poświęcony zostaje stół z potrawami.

Wigilia Paschalnai Niedziela Wielkanocna

Starożytny symbol Chrystusa Zmartwychwstałego  

Jest to czas świętowania zmartwychwstania Chrystusa. Dawniej Wielka Niedziela rozpoczynała się poranną mszą, rezurekcją, którą zapowiadało uroczyste bicie w dzwony, głoszące, że Chrystus zmartwychwstał. W związku z odnową liturgii i przywróceniem dawnych ceremonii Triduum, celebracja ta traci na znaczeniu na rzecz nocnej Liturgii Wigilii Paschalnej.

Liturgia Wigilii Paschalnej jest najważniejszą celebracją w roku. Rozpoczyna się ona najwcześniej po sobotnim zmroku, a kończy się najpóźniej przed świtem niedzieli. Składa się z czterech części:

I. Liturgii Światła - Przed kościołem kapłan święci ogień, od którego zapala się paschał– symbol Chrystusa. Na świecy paschalnej kapłan kreśli krzyż i litery: Α (alfa) i Ω (omega). Oznacza to, że na początku był Bóg i on też przyjdzie na końcu jako miłosierny sędzia. Na paschale kapłan zapisuje bieżącą datę, chcąc podkreślić, że Chrystus przechodzi od punktu alfa (od stworzenia świata) do punktu omega (końca świata) historii zbawienia, która przechodzi również przez ten konkretny rok. Ponadto kapłan wbija w paschał pięć gwoździ (gron) symbolizujących pięć ran Chrystusa. Swoją symbolikę ma również światło świecy paschalnej, rozjaśniające mroki ciemnego kościoła, odwołuje się do Chrystusa, który rozprasza mroki ludzkiego życia, nadając mu sens, a także do stworzenia świata, kiedy w mrokach ciemności rozbłysła światłość. Następnie diakon lub kapłan wnosi zapalony paschał do świątyni, zatrzymując się u progu, na środku i przed ołtarzem głównym śpiewając Światło Chrystusa. Następnie okadza paschał i śpiewa Exsultet – uroczyste Orędzie Wielkanocne zaczynające się od słów: "Weselcie się już zastępy Aniołów w Niebie..."

II. Liturgii Słowa - W tym dniu przewidziane jest dziewięć czytań biblijnych: siedem starotestamentalnych, epistoła oraz ewangelia, które są przeplatane psalmami responsoryjnymi i modlitwami. Część czytań można pominąć, lecz zawsze należy przeczytać kluczowy urywek z Księgi Wyjścia, mówiący o przejściu przez Morze Czerwone. Po tym czytaniu lektor nie mówi "Oto słowo Boże", gdyż śpiewane po nim responsorium jest kontynuacją tego czytania. Po ostatnim czytaniu ze Starego Testamentu i modlitwie, kapłan intonuje "Gloria", w trakcie którego biją dzwony, grają organy (kołatki zastępuje się dzwonkami i gongiem), po czym odmawia kolektę. Następnie lektor odczytuje Epistołę, a później śpiewane jest uroczyste Alleluja i psalm responsoryjny. Potem kapłan czyta Ewangelię i wygłasza homilię.

III.Liturgii Chrzcielnej - Po homilii następuje liturgia chrzcielna w trakcie której śpiewana jest Litania do Wszystkich Świętych, po niej celebrans błogosławi wodę chrzcielną, zanurzając w niej trzy razy paschał. Następnie jeśli jest taki zwyczaj udziela się chrztu katechumenom.

IV.Liturgii Eucharystycznej - Jej przebieg jest podobny do Liturgii Eucharystycznych innych niedziel, jednak kapłani odmawiają I Modlitwę Eucharystyczną.

Ceremonię kończy uroczysta procesja rezurekcyjna z Najświętszym Sakramentem. W niektórych kościołach procesja następuje nie po Wigilii Paschalnej, a przed pierwszą mszą poranną w niedzielę. Rozpoczyna się ona wtedy przy Grobie Pańskim, przy którym kapłan śpiewem oznajmia zmartwychwstanie Chrystusa. Po powrocie do kościoła odśpiewuje się uroczysty Hymn Ciebie Boga wysławiamy, a kapłan błogosławi lud Najświętszym Sakramentem.

 

Porządek Nabożeństw w czasie Triduum Paschalnego

w par. Nawrócenia św. Pawła Apostoła w Warszawie, ul. Kobielska 10:

 

WIELKI CZWARTEK

*Msza Wieczerzy Pańskiej o godz. 18.30.

*Po Mszy Wieczerzy Pańskiej, adoracja Najświętszego Sakramentu w Ciemnicy do godz. 22.00.

 

WIELKI PIĄTEK

*Adoracja Najświętszego Sakramentu w Ciemnicy od godz. 6.30 do godz. 18.30

*Modlitwa Ludu Bożego – Jutrznia o godz. 9.00.

*Koronka do Miłosierdzia Bożego o godz. 15.00.

*Nabożeństwo Męki Pańskiej o godz. 18.30, potem adoracja do godz. 22.00.

 

W dolnym kościele o godz. 15.00 nabożeństwo Męki Pańskiej z udziałem dzieci – od 14.30 spowiedź dzieci.  Dzieci przynoszą krzyże, jeżeli mają w domu.

 

W Wielki Piątek Męki Pańskiej, a także w Wielką Sobotę,aż do Wigilii Paschalnej - powstrzymajmy się od pokarmów mięsnych,a także zachowajmy post ilościowy.

 

WIELKA SOBOTA

*Adoracja Najświętszego Sakramentu w Grobie Pańskim od godz. 6.30- 18.30

*Święcenie pokarmów w dolnym kościele od godz. 7.00 do 18.00.

*Modlitwa Ludu Bożego- Jutrznia o godz. 9.00

 

NIEDZIELA ZMARTWYCHWSTANIA PAŃSKIEGO

*Wigilia zmartwychwstania Pańskiego w sobotę o godz. 19.30

*Procesja Rezurekcyjna o godz.6.00. Po jej zakończeniu msza św. Następna msza św. o godz. 8.30 i dalej według porządku niedzielnego.